" Nghĩ mình phương diện..." chính ngôn !

          Nếu ta bắt gặp ở đâu đó ngoài đường , trong quán nước  , thậm chí trong cuộc gặp mặt đông người những từ ngữ không chuẩn mực có thể cũng dễ dàng bỏ qua bởi lẽ nó chỉ thoáng đi một cách “ Tầm phào” ! Nhưng nếu chuyện đó xẩy ra trên các phương tiện truyền thông chính thống thì đó là điều khó chấp nhận  . Đã có lần tôi đưa ra ý kiến này một cách xa xôi , tế nhị trong bài viết “ Đôi điều tản mạn xung quanh cây lúa” và cũng được một số bạn bè nối lời . Gần đây khi nghe , đọc vẫn gặp phải những viên sạn không mong muốn nên muốn viết thêm đôi dòng cho thỏa nỗi suy tư .

          Trong Từ điển tiếng Việt của Trung tâm từ điển học xuất bản năm 2006 , trang589 ghi rõ : Lúa là cây lương thực , thân cỏ rỗng , hoa lưỡng tính , không có bao hoa , quả có vỏ trấu bao ngoài gọi là thóc . Trang  947 lại ghi : Thóc là hạt lúa còn nguyên cả vỏ trấu !

Xem vậy thóc và lúa là hai danh từ mang hai khái niệm rất khác nhau . Ngay trong ngôn ngữ thi ca cũng phân biệt hai từ này một cách rõ rệt : “ Em đi cắt lúa trên ngàn …” hay “ Thóc vàng muôn hạt như nhau …” . Vậy thì ta phải nói “ giá lúa” , “ bán lúa” hay “ giá thóc” , “ bán thóc” ? Được biết thóc gọi là lúa theo thói quen Phương Nam nhưng khi phát ngôn với tư cách quốc gia có lẽ nên sử dụng “ Chính ngôn” mới đúng !

          Lại nữa ! Trên cơ thể con người được phân một cách hình thức ra những phần khác  nhau : Đầu , mình và tứ chi . Phần mình còn gọi là “ thân” hay “ người” . Đối với loài vật phần này không được gọi là “ người” . Ấy thế mà không ít lần ta được nghe những câu đại loại như : “ Khi lợn mắc bệnh , trên người nó …” hay “ Trên người con voi chết trong rừng có nhiều vết thương …” . Gần đây rộ lên những lời bàn xung quanh việc ăn thịt chó giữa phe Khoái khẩu và phe Bảo vệ động vật có lần tôi đọc được hàng tít : “ Ăn thịt chó có phải là vô nhân đạo ?” . Tôi giật mình khi thấy chó được nâng tầm lên ngang với …người ! Những từ “ nhân đạo” , “ nhân cách” , “ nhân văn” …chỉ dùng cho người . Chẳng  lẽ vì chó là loài vật quá gần gũi với người mà có thể nói vậy ? Tôi vẫn cho người viết quá bạo tay trong trường hợp này !

          Mạnh dạn mang dìu ra múa mấy đường . Khúc nhàn đàm này có gì chưa đúng  mong được góp ý . Âu cũng là chút suy nghĩ nhỏ nhoi chỉ mong cho tiếng ta trong sáng !