Thói đời

          Thói đời , đối với người quan trọng , mới biết thôi đã nói rằng quen . Còn chỉ mới quen thôi đã khoe là thân !  

Lời ca - Tượng đài

Câu hát cứ ngân nga

Không thành tiếng

Hình em cứ vẹn nguyên

Như những ngày chinh chiến

Áo Bà Ba

Súng lẳn vai tròn

Lựu đạn cài

Óng ả lưng thon

Mảnh đất nào nên em dáng vóc

Thị Nghè

Phú Lâm

Những Xóm Vườn Trầu ?

Má nào thương

Tay gầy bới tóc

Vắt cơm dầy

Khoả nắp hầm sâu

Địa Đạo nào em đã băng qua

Lòng Củ Chi

Nghách Phú Thọ Hoà ?

Vẫn còn đó đất rung nhịp khúc

Gót sen hồng bừng thức muôn hoa

Phố rộng dài

Rực rỡ màn đêm

Lời ca xưa theo gió trải êm

Chẳng thấy Hoa Cương trên phố lớn

Ngước mắt nhìn

Vẫn cứ sáng lên Em !

Người bới sắc khơi hương

           Bắt đầu của nỗi ngỡ ngàng bằng một bút danh trên trang mạng . Huỳnh Xuân Sơn hay phuvanghuynh đều dẫn suy nghĩ của người đọc đến một tác giả nam nhi . Ai dè đây lại là một cây bút phái đẹp ! Càng hiểu thêm về chị , những cái tên kia cho biết chị yêu quý , trân trọng đối với người đồng hành trong suốt cuộc đời mình đến nhường nào .

          Nếu chỉ đọc thơ của Huỳnh Xuân Sơn , cái chất trữ tình và nữ tính rõ mồn một , không đánh lừa được ai . Nhưng khi đọc những bài bình luận mà chị khiêm tốn gọi là cảm nhận ấy , có thể ta bị lừa bởi văn phong , tư duy và ngôn từ cứ như của một cây bút nam bôn ba , từng trải . Phải tiếp cận với tác giả nhiều lần qua thoại và thư mới dần hoá giải được những điều tưởng như nghịch lý đó .

          Xuân Sơn xông xáo bới tìm trong mọi ngõ ngách của nhiều trang mạng . Ở đâu hễ có bài thơ tâm đắc là chị lôi về bình . Việc làm đó khiến ta liên tưởng đến nữ phóng viên – nhà báo Nguyễn Ngân của VTV . Chị ấy có mặt ngay lập tức ở những điểm nóng như thể chị luôn ở mọi nơi vậy . Thành công của Huỳnh trong những bài viết có phải do bẩm năng thiên phú hay do tính thực sự cầu thị mà có ? Nghĩ rằng có thể là cả hai .

          Mỗi lần chộp được bài thơ đồng cảm , Xuân Sơn mê mải viết . Một cách tự nhiên cứ như thể ý tứ đã nằm sẵn đâu đó chỉ cần đợi dịp là theo con chữ chẩy dài thành dòng , thành trang một cách dễ dàng . Có thể hình dung điều này không khó qua những bài viết nối nhau đều đều ra mắt bạn bè của chị . Và nữa , qua tầm thẩm , tầm suy của từng trang viết không đuối , không hẫng về tri thức tổng quan . Giá như một người đã bước qua cổng của những trường , những trại viết chuyên nghiệp thì đã chẳng có gì đáng nói . Đường này … Huỳnh chỉ bằng cách tự lựa chọn , tự nhặt nhạnh trong bươn trải cuộc đời để làm phong phú dần cái kho quý của mình . Điều đó khiến cho sự vì  nể , trân trọng của ta hơn hẳn lên nhiều lần !

          Ai đã đươc Huỳnh Xuân Sơn viết cảm nhận hẳn không thể không thấy mình được tôn trọng . Chẳng phải bằng cách ca ngợi vô lối mà bằng con đường đổi trao qua lại để cả hai bên thấu hiểu , đồng thuận  . Những câu chữ còn chưa tỏ về ngữ nghĩa , chị cùng tác giả đổi trao đến tận cùng , dù đó là điều mình hay người viết còn bất cập . Không ít trường hợp bất đồng nhưng ngay cả điều đó Xuân Sơn cũng coi như bài học trái chiều để làm giầu cho tri thức .

          Cây bút nữ mang họ Huỳnh với tay đến mọi ngõ ngách , mọi thể loại thơ . Không hiểu tìm tòi tự bao giờ và ở đâu để đến nay những mảng thơ có tính đặc thù cao như Đường luật , một thể loại ngày càng ít công chúng trẻ quan tâm và Haiku , dòng thơ chưa nhiều người để mắt chị cũng am tường , làm chủ được ngòi bút khi bình luận nó . Đó là điều thưc sự ngạc nhiên với người viết không non trẻ nữa nhưng vẫn chưa già . Hình như trong đầu Huỳnh có những mối liên tưởng chằng chịt thì phải . Đọc một bài thơ , chị nghĩ ngay đến những vần thơ khác tương đồng hay sức gợi như nhau . Nhiều khi mối liên tưởng ấy còn mở ra giữa thơ với nhạc , với hoạ … .Cũng không khó hiểu đối với ai có năng khiếu và chịu khó nhặt nhạnh  trong kho tàng văn hoá ,trong dòng chẩy cuộc đời như Xuân Sơn !

          Xuân Sơn bình nhiều nhưng luận còn chưa xứng tầm với chính mình . Chân thực có đấy . Khách quan rất rõ nhưng dường như chị còn dè dặt trong việc làm cho bài thơ bay cao hơn , xa hơn tầm xải của tự thân nó . Điều này khác hẳn với gắn cho thơ nhữ ý tưởng mà nó không có . Lại nữa , hình như chị còn ngại ngần trong việc bắt lỗi . Thiết nghĩ với tính thực sự cầu thị vốn có của Huỳnh như đã nói , cũng không e dẫn tới hiểu sai nhau giữa đôi bên viết và được viết .

          Chừng ấy bài bình luận đăng trên Thi đàn và chừng ấy bài còn nằm trong kho riêng . Có thể nói gì đây nếu không gọi đó là một “Hiện tượng văn chương” ! Và tác giả của những bài viết đó có thể gọi là gì nếu không phải là “Người bới sắc khơi hương” cùng với niềm tin Xuân Sơn còn bước dài trên con đường này !

                       

Đất và Hoa

                      Tặng hương hồn những nữ     

                      TNXP đường mòn HCM

Vẫn thoang thoảng mùi xưa bom đạn

Trong hương thơm nhang khói hôm nay

Vẫn lay động bước chân xung trận

Trước đài thiêng phần phật cờ bay

Trận địa này đất đã thắm da

Còn vương đọng trên từng mầm cỏ

Còn thao thiết trong từng hơi gió

Lời yêu chao cánh ước mơ xa

  

Mảnh mai thế mà kiêu hùng thế

Bàn tay xinh nuôi sống con đường

Máu tưới xuống tươi lòng đất mẹ

Bừng lửa thiêng thắp sáng quê hương

Rạng ngời trong muôn cánh hoa tươi

Gương mặt em thanh xuân roi rói

Đất thêm mùa em không thêm tuổi

Mãi là hoa khơi ánh mắt cười

Cảm nhận bài thơ Khúc Hạ

Huỳnh Xuân Sơn

Cuộc sống giữa ồn ã của thị thành, lại chỉ có hai mùa mưa nắng, lâu ngày áo cơm bề bộn bao vây, đôi khi quên dần cảnh cũ người xưa nơi làng quê. Nơi có bốn mùa thay đổi thu đi, đông đến, xuân về để chào đón mùa hạ…Ký ức cũng dần ngủ yên trong tâm trí. Để rồi bất ngờ chiều nay trỗi dậy như vừa mới chiều hôm thôi! Còn đang mơ mộng theo cánh diều. Xa hơn chút thì đánh chắt chuyền dưới những bụi tre mát rượi giữa trưa hè… Tôi có được điều ấy tất cả là nhờ tác giả Lý Viễn Giao với:

Khúc Hạ:

Vi vút diều cao lộng tiếng hè
Chiều vàng đổ nắng vín cong tre
Chập chờn lối đỏ dăng đèn phượng
Thấp thoáng đường xanh lựng gió me
Dõi mắt đầm xưa soi bóng cuốc
Nghiêng tai vườn cũ lắng lời ve
Môi còn chưa nhấp lòng lênh loáng
Nhân hứng toan bài dốc ngược be                             (Lý Viễn Giao)

           Khúc Hạ được tác giả gửi gắm qua thể thơ Đường Luật Thất Ngôn Bát Cú. (Một thể thơ có từ đời Đường và du nhập vào Việt Nam từ rất sớm…) Với niêm luật vần và bố cục chặt chẽ. Đối ngẫu trong thơ tương đối chuẩn. Câu từ được chọn lọc, trau chuốt, súc tích nhằm miêu tả một khung cảnh mùa hạ nơi thôn quê.

Khúc hạ cuốn hút ngay từ hai câu mở đầu mà trong thơ Luật Đường còn có tên là hai câu đề:

 Vi vút diều cao lộng tiếng hè
Chiều vàng đổ nắng vín cong tre

 Một lời giớ thiệu không thể thơ hơn và hay hơn được nữa. Mới chỉ có hình ảnh con diều chao liệng trên không trung. Mang theo tiếng sáo vi vút lan toả cùng những cơn gió lồng  lộng đã thấy mùa hè rộn rã khắp nơi, không chỉ thôn quê mà thành thị cũng bắt gặp. Ta như nhìn thấy và đã nghe thấy mùa hè đến rất gần. Không chỉ vi vút tiếng sáo mà còn có những âm thanh xao động được tạo ra bởi “tiếng hè”.

Câu đề thứ hai cũng là hình ảnh đắt giá nên thơ , đẹp và tả được cảnh đặc trưng của làng quê Việt Nam. “Chiều vàng đổ nắng…” đẹp và thơ mộng làm sao? nắng chiều hắt xuống những sợi vàng ươm được tác giả thi vị hoá cho chúng làm một việc “đổ”…nắng do chiều vàng đổ xuống, khiến cho người chiêm ngưỡng có cảm tưởng từng sợi nắng vàng ấy dang tay “vín cong…” những ngọn tre. Hai từ “vín cong” tác giả dùng trong trường hợp này làm cho câu thơ, thật đẹp  hình ảnh vừa gợi nhớ, vừa sống động và vô cùng đắt giá cho một câu thơ tả cảnh làng quê Việt Nam.

Những bụi tre xanh, tre ngà hiện diện trên khắp các làng quê. Dáng cong mềm mại chở che những mầm măng non thẳng tắp…Chiều về những ngọn tre ấy được những anh gió lay động xôn xao trong nắng vàng đang tìm xuống chân trời…

Hai câu đề đưa tâm hồn ta bềnh bồng bay theo Khúc Hạ tới hai câu thực

Chập chờn lối đỏ dăng đèn phượng
Thấp thoáng đường xanh lựng gió me

 Tác giả  dùng các cặp đối “chập chờn” đối với “thấp thoáng”, “ lối đỏ” đối cùng “đường xanh” và “dăng đèn phượng” đối với “lựng gió me” . Ba cặp đối hoà quyện gắn kết với nhau cho thấy thấp thoáng đâu đây những tàng phượng  đơm bông nhuộm đỏ cả lối về.. và gần hơn một chút nữa  thấy thấp thoáng những hàng me xanh đang rung rinh trong  gió. Những cánh lá me nhỏ xinh phủ kín cả con đường kỷ niệm… Hai từ kép  “chập chờn” và “thấp thoáng” được tác giả dùng trong  cặp đối này. Phải chăng? khi bắt gặp khoảnh khắc trong chiều “nắng đổ vín cong tre” và văng vẳng bên tai là tiếng sáo diều đã khiến ông nhớ tới một” lối đỏ” và một “đường xanh” ngày xa ấy… Có lẽ là đã rất xa, nhưng vẫn còn nguyên trong ký ức. Để giờ đây mỗi khi hè về lại “chập chờn” trong mơ và “thấp thoáng” trong lòng…

Hai câu thực cũng góp phần quan trọng khắc hoạ thêm những nét vẽ đậm nét của bức tranh Khúc Hạ….Nhưng để chiêm ngưỡng trọn vẹn bức tranh ấy ta cùng tác giả vào hai câu luận:

Dõi mắt đầm xưa soi bóng cuốc
Nghiêng tai vườn cũ lắng lời ve

Tác giả sử dụng các cặp đối “dõi mắt” đối với “Nghiêng tai”, “đầm xưa” đối với “vườn cũ” và “soi bóng cuốc” đối cùng “lắng lời ve”. Hai câu thơ ba cặp đối với mười bốn từ…mà trùng trùng ý mang lại .

Mùa hè ở đâu, nơi nào mà chẳng thấy “ai xui con cuốc gọi hè”. Còn dàn nhạc  mang tên những chú ve thì bất kể chỗ nào, bao giờ mùa hè đến đều cất cao bản hoà tấu muôn đời rộn rã…

Vì sao tác giả phải “dõi mắt” tìm về “đầm xưa” để mong tìm “bóng cuốc”.. thật khó tác giả ạ! tiếng cuốc nghe rất rõ nhưng bóng hình chúng thì các cụ xưa đã nói “lủi như cuốc”…Không biết “dõi mắt” bao lâu để thấy bóng chúng được?. Còn khi “nghiêng tai..” tìm về “vườn cũ” lời ve nào “lắng đọng nơi đó?

Có lẽ chỉ có kỷ niệm một thời mãi nhớ gắn với quê hương nơi có đầm xưa, vườn cũ bên tiếng ve rộn rã và tiếng cuốc gọi hè là còn lại nguyên vẹn nơi góc khuất trái tim ông. Để mỗi dịp hè về lòng ông lại nao nao…mà thấy:

Môi còn chưa nhấp lòng lênh loáng
Nhân hứng toan bài dốc ngược be

 Hai câu kết đưa ta cùng tác giả trở lại thực tại hôm nay nơi đặt bức tranh Khúc Hạ với “vi vút sáo diều” trong “chiều vàng đổ nắng” bên những bụi tre đang được nắng “vín cong”…

Tác giả cho tới lúc này có lẽ đã say. Say với hiện tại, say với quá khứ, say cảnh, say tình, say sưa với kỷ niệm ngọt ngào về mùa hạ, để mà thấy lòng “lênh loáng”. Trong khi “môi còn chưa nhấp”…chưa nhấp mà đã lênh loáng lòng. Vậy mà trong tâm tư ông còn  tham đến mức muốn “dốc ngược be”. Nhấp… động từ này ám chỉ việc uống ít từ từ từng ngụm nhỏ….Nhưng có lẽ vì hiện tại Khúc Hạ này đẹp quá, thơ quá, quyến rũ quá hay sao? Mà khiến cho ông nổi hứng toan chiếm đoạt tất cả…qua hành động “dốc ngược be”. Chẳng có rượu nào đựng trong be sành ở đây cho ông “dốc ngược” cả. Chỉ có một Khúc Hạ như một bức tranh sống động hài hoà được vẽ từng nét đan xen giữa quá khứ và hiện tại… cuốn ông theo dòng kỷ niệm…Phải chăng  ông muốn giữ lại kỷ niệm cho riêng mình mà không thể…Vì thế cho nên mới có Khúc Hạ này.

          Một bài thơ Đường Luật Thất Ngôn Bát Cú chuyên chở một Khúc Hạ với tâm tư tình cảm của tác giả tuổi đã về chiều . Có lẽ ông mong mỏi giấu ý thật sâu, dấu tình thật đậm, và gợi nhớ một dấu ấn khó phai về một Khúc Hạ xưa đã theo ông, cùng ông nhiều năm….trong trường hợp này để tránh được hết tám lỗi mười hai bệnh trong thơ Luật Đường là không thể…. Nhưng với riêng tôi Khúc Hạ của tác giả Lý Viễn Giao là một bài thơ sáng đẹp về mùa hạ.

Nhật Lệ đêm trong

Vớt ánh đèn màu chân cầu Nhật Lệ

Nước lọt khe tay lõng tõng sao rơi

Cứ để gió đùa mơn man như thế

Đã qua ngày táp lửa Quảng Bình ơi !

Mẹ cất ở đâu chiếc thuyền ngày ấy ?

Quả bom nào chưa nổ dưới lòng sông ?

Tiếng chèo khua vẫn nghe xao dòng chẩy

Bóng  mẹ bây giờ hoá đá đêm trong

Chân bước mỏi giữa đỏ xanh đường vắng

Lắng dáng em xưa những chuyến xe hàng

Băng lửa đạn bánh xe lăn từng chặng

Chỉ thấy đôi bờ lộng lẫy thời trang

Gió Cảnh Dương thầm thào ru lời biển

Nhật lệ mặn mà thầm kín dâng say

Lặng ngắm vì sao long lanh Đảo Yến

Nhật Lệ ảo huyền với ánh sao lay

Bernard Shaw

          Bernard Shaw vốn gầy gò, khắc khổ, trông có phần "hom hem". Trong một buổi họp mặt, có vị chính trị gia béo tốt, hồng hào, y phục sang trọng và trang sức rất đắt tiền tới gặp và trêu :

-           Này ông , người nước ngoài nào mà nhìn thấy ông chắc họ sẽ nghĩ dân Anh phải chịu đói kém , khổ sở lắm !

-         Và rồi khi nhìn sang ông họ hiểu ngay nguyên nhân của sự đói khổ đó là do đâu !

Dáng Hạ

Nắng xiên khoai

Nón lá áo tơi

Bụi ôm lưỡi cuốc

          * 

Tia chớp xanh lè

Gió bấu ngọn tre

Mưa nghiêng mái lá

           *

Trăng treo ngọn cau

Đuổi nhau

Rồng rắn

          * 

Hết đường bừa

Bữa cơm trưa

Tán đa tròn bóng

          * 

Nước cuộn dòng

Ai vẫy bên sông

Thuyền sang lệch bến 

Có phải "Dùi đục chấm mắm cáy" ?

          Bữa nọ , tôi về một vùng quê thăm bạn . Chuyện đang vui , tôi nghe được câu nói khiêm tốn từ miệng một cô gái khá xinh :  “Anh thông cảm nhé ! chúng em chỉ dùi đục chấm mắm cáy thế thôi , quê mùa mà anh !” Tôi hơi ngỡ ngàng . thì ra người ta đã nói sai đi một câu tục ngữ để rồi cũng hiểu nó theo một cách khác . Thực ra câu ấy phải là : “Bầu dục chấm mắm cáy”      Hàm ý của câu này chỉ một sự khập khiễng , không phù hợp , dẫn đến giảm giá trị của tổng thể đi . Bầu dục ( lợn ) xưa được coi là thứ ngon , có giá trị . Mắm cáy là thứ bình thường , xoàng xĩnh . Bầu dục phải chấm nước mắm ngon . Mắm cáy dùng để chấm rau lang rau muống thì rất hợp . Đem bầu dục chấm mắm cáy quả là dở .