
Có nhiều trường hợp muốn khảng định
ý ngĩa của một từ hay một câu theo hướng mạnh hơn , nặng hơn , gây ấn
tượng hơn người ta đã dùng cách thêm vào từ cũ , câu cũ những thành
phần khác . Hiện tượng này rất phổ biến trong ngôn ngữ giao tiếp dân
gian .
Nói đến “ Tết ” thì mọi trường hợp đều hàm ý vui rồi . Đặc
biệt tết
nguyên đán . Ngày xưa cuộc sống khó
khăn . Người lao động quanh năm vất vả chỉ chờ tết đến mới được nghỉ
ngơi , ăn ngon , mặc đẹp hơn . Nhiều công việc lấy cái mốc tết để
hoàn thành . Đối với trẻ con thì khỏi cần nói chúng háo hức mong
tết đến nhường nào . Chính vì vậy mọi người đều chờ tết . Sự chờ
đợi nào mà chẳng dài đằng đẵng . Thế rồi cụm từ “Có mà chờ đến
tết” hay “Đến tết nhé”...xuất hiện như một cách cho biết rằng“Còn
lâu”.Không chịu dừng ở đó.Để khảng định hơn tính còn lâu này , người
ta thêm vào để thành nào là “Tết Tây”,“Tết Tây đen”,“Tết Tây Công Gô”...cho
độc đáo hơn,vui tai hơn .
Nói đến “ Ngu ” người ta hay lấy loài vật để ám chỉ . Thường
là bò hoặc lợn . “ Ngu như bò ” . Nhưng chưa thỏa mãn lắm . Phải là “
Bò I-Pha Nho ” mới sướng tai vì loại bò tót
này ngu đến nỗi cứ lao vào tấm vải mầu mà húc chí mạng . Vậy mới
có câu “ Ngu như bò I-Pha- nho” là thế !
Còn nói đến “ Dốt ” bảo “ Dốt đặc ” là được chứ gì . Vì đầu
óc đặc sệt nên không có chỗ cho nhận thức , tri thức . Thế nhưng để
nâng cao “ độ đặc ” ấy lên người ta thêm vào “ cán mai ” . Chưa đủ ,
phải là “ cán mai táu ” mới đặc , mới chắc . Thế là thành câu dài hơn một từ “
Dốt ” nhiều . “ Dốt đặc cán mai táu ”
Những trường hợp trên nằm trong phạm vi ngôn ngữ giao tiếp dân
gian . Đôi lúc trong những câu với ý nghĩa rộng lớn hơn , trường hợp
sử dụng nghiêm túc hơn cũng có xu hướng “ đẩy cao ” ý nghĩa sử dụng
lên . Chẳng hạn , thành ngữ “ Lá lành đùm lá rách ” được bổ sung
thêm vào “ Lá rách ít đùm lá rách nhiều ” để nâng độ đùm bọc lên .
Trong kháng chiến chống Mỹ , khẩu hiệu “ Thóc không thiếu một cân ,
quân không thiếu một người ” được một số địa phương nâng
lên “ Thóc thừa cân , quân thừa người ” để nâng cao quyết tâm lên .
Tản
mạn đôi điều như trên để khảng định một hiện tượng trong quá trình
phát triển ngôn ngữ chắc rằng không phải chỉ riêng tiếng Việt .
"Nhanh như sóc,chậm như rùa,nhát như thỏ đế,lạnh như tiền "có phải nằm trong trường hợp này không hả anh.Không đúng cũng được tem vàng rồi nhé
Trả lờiXóaNhanh như sóc ... rừng xnh ... Châu Phi ! Cảm ơn Bạn Hồng Đoan tham gia bàn luận !
Xóa"Chờ đến tết" đã lâu rồi,nhưng"Chờ đến Tết Ma-róc" thì hầu như chẳng xảy ra nữa."Làm ngày không đủ tranh thủ làm đêm"triệt để bằng "làm thêm giờ nghỉ"....
Trả lờiXóaChúc bác cuối tuần đầy an vui!
Đó chính là sự nâng cao ngữ nghĩa mà ta đang bàn . Cảm ơn Chú Quỳnh !
XóaThế còn để HẠ XUỐNG có cách gì không anh?
Trả lờiXóaHì hì ! Hạ xuống thì có cách là ... bớt chữ đi ! Rất lý thú Song Thu à !
Xóa