LÝ VIỄN GIAO

                            Ăn cháo đ... bát

Ở một vùng quê nọ, có lần tôi thấy một bà ngồi trò chuyện với mấy người xung quanh. Cuối cùng bà ta chép miệng hạ một câu tỏ vẻ cao thượng: “Ồi dào! Đồ ăn cháo đái bát ấy chấp mà làm gì”! 

          Câu cửa miệng này tôi không chỉ nghe thấy một lần. Cũng đúng thôi. Nghĩa đen của thành ngữ này cho thấy hành vi bất cần, thiếu nhìn thấu đáo trước sau. Đáng lẽ phải rửa bát cất đi vì nó đã giúp mình ăn cháo và nó sẽ còn giúp mình ăn cháo hay ăn một thứ khác lần sau. Mở rộng ra, “bát” là “ân nhân” đã giúp ta thực hiện một nhu cầu trong cuộc sống, thế mà ta không “biết ơn” thậm chí còn rẻ rúng bằng một hành vi khiếm nhã.  Khi nói về những ai lúc nhờ vả thì cầu khẩn, được việc rồi thì xổ toẹt tình nghĩa, người ta thường nói như thế.

          Ở đây vấn đề đáng quan tâm không phải là nội dung câu thành ngữ mà chỉ là một từ. Nếu ta nói “ăn cháo đá bát” có gì thay đổi ý nghĩa đâu mà nghe nhẹ nhõm văn minh hơn nhiều. Xin thưa câu thành ngữ đúng chính là như vậy đó!