Về một đôi câu đối

 

          Trước thềm xuân , ít ai không nghĩ về chuyện cũ , về những mùa xuân đã qua , nhất là những người đã luống tuổi . Trong số những điều nhớ ấy , hẳn ta không quên một đôi câu đối khuyết danh rất hay :

                              « Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ

                                 Nêu cao pháo nổ bánh chưng xanh »

          Chỉ vỏn vẹn mười bốn âm tiết trong hai vế  , câu đối đã gói trọn cả hồn cốt của ngày tết xưa . Thôi thì đủ cả hương vị , màu sắc và nghe đâu đó có cả tiếng nói cười nữa chứ . Rõ là khéo và thật là tài hết chỗ nói !

          Vế thứ hai hay đến thế mà đôi khi cứ bị thay đổi chẳng hiểu vì cái cớ gì :

                              « Cây nêu tràng pháo bánh chưng xanh » !

« Thịt mỡ » đối với « Nêu cao » , « dưa hành » đối với « Pháo nổ » không thể chê vào đâu được . Vừa đẹp luật bằng trắc , vừa quá hay về loại từ . « Thịt » và « Nêu » là hai danh từ còn « Mỡ » và « Cao » bây giờ trở thành phụ từ nói rõ về hai từ ấy ( Chứ không phải « Nêu cao » là giương cao lên ) . Cũng như thế , « Dưa » và « Pháo » là hai danh từ , « Hành » và « Nổ » cho hay loại dưa , loại pháo mà thôi ( Dưa gì , dưa hành . Pháo gì , pháo nổ chứ không phải pháo hoa , pháo đất hay pháo tay …) . « Pháo nổ » ở đây tuyệt nhiên không phải là pháo bị đốt rồi nổ . Nếu  đổi đi như nói ở trên , « Tràng pháo » không thể đối với « Dưa hành » một cách chu chỉnh được vì nó là một danh từ ghép ( gồm hai âm tiết ) mà luật bằng trắc cũng chỉ được bán phần .

          Mùa xuân , ngày tháng dài rộng , ngồi thưởng chén trà xuân ngắm mai đào khoe sắc , xin mời cùng suy ngẫm và bàn bạc về những ý kiến có thể là chưa chín trên đây . Lời trao đổi của mọi người chắc sẽ mang lại nhiều điều thú vị !