12 thg 2, 2015

Về một đôi câu đối


          Trước thềm xuân , ít ai không nghĩ về chuyện cũ , về những mùa xuân đã qua , nhất là những người đã luống tuổi . Trong số những điều nhớ ấy , hẳn ta không quên một đôi câu đối khuyết danh rất hay :
                              « Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ
                                 Nêu cao pháo nổ bánh chưng xanh »
          Chỉ vỏn vẹn mười bốn âm tiết trong hai vế  , câu đối đã gói trọn cả hồn cốt của ngày tết xưa . Thôi thì đủ cả hương vị , màu sắc và nghe đâu đó có cả tiếng nói cười nữa chứ . Rõ là khéo và thật là tài hết chỗ nói !
          Vế thứ hai hay đến thế mà đôi khi cứ bị thay đổi chẳng hiểu vì cái cớ gì :
                              « Cây nêu tràng pháo bánh chưng xanh » !
« Thịt mỡ » đối với « Nêu cao » , « dưa hành » đối với « Pháo nổ » không thể chê vào đâu được . Vừa đẹp luật bằng trắc , vừa quá hay về loại từ . « Thịt » và « Nêu » là hai danh từ còn « Mỡ » và « Cao » bây giờ trở thành phụ từ nói rõ về hai từ ấy ( Chứ không phải « Nêu cao » là giương cao lên ) . Cũng như thế , « Dưa » và « Pháo » là hai danh từ , « Hành » và « Nổ » cho hay loại dưa , loại pháo mà thôi ( Dưa gì , dưa hành . Pháo gì , pháo nổ chứ không phải pháo hoa , pháo đất hay pháo tay …) . « Pháo nổ » ở đây tuyệt nhiên không phải là pháo bị đốt rồi nổ . Nếu  đổi đi như nói ở trên , « Tràng pháo » không thể đối với « Dưa hành » một cách chu chỉnh được vì nó là một danh từ ghép ( gồm hai âm tiết ) mà luật bằng trắc cũng chỉ được bán phần .
          Mùa xuân , ngày tháng dài rộng , ngồi thưởng chén trà xuân ngắm mai đào khoe sắc , xin mời cùng suy ngẫm và bàn bạc về những ý kiến có thể là chưa chín trên đây . Lời trao đổi của mọi người chắc sẽ mang lại nhiều điều thú vị !






 


18 nhận xét:

  1. Em gái sang gặt tem vàng
    Còn khoản giảng bình em dành cho anh
    Chúc anh chuẩn bị đón tết vui
    Ấm áp nụ cười, hạnh phúc xuân sang (~_~)

    Trả lờiXóa
  2. Cảm ơn em ! Bao giờ em cũng dành phần xông nhà . Thật là con người mau mải ! Chúc em đón xuân vui !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Sáng nay em lại đi bơm xăng, thấy anh Thắng chơi với cháu trước cửa nhà, em bận lắm, khi nào em rảnh em sẽ ghé chơi hì hì

      Xóa
    2. Anh mới nhận được một tập thơ anh Thắng gửi . Tết thư thả em vào chơi chỗ anh Thắng cho vui !

      Xóa
    3. Thế ạ ! Toàn nhà thơ lớn bạn của nhau, thế mà anh Thắng ko chơi mạng giao lưu thơ với anh, uổng quá anh nhỉ ? Chúc anh ngày mới chuẩn bị đón tết thật vui (~_~)

      Xóa
    4. Anh Thắng cũng ít làm thơ thôi . Đây là ấn phẩm có lẽ là duy nhất đó !

      Xóa
  3. Cảm ơn anh đã nêu ra vấn đề thật hay góp thêm vốn hiểu biết nhiều người
    Chúc anh luôn an lành.Thân mến

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Nhân ngày xuân , đem ra bàn luận trao đổi chút xíu cho vui thơi mà anh !

      Xóa
  4. Mấy năm trước em có đọc Câu đối này lâu quá quên chỉ nhớ Câu đầu và bánh chưng xanh ! Tính tìm nhưng có anh họ tìm rồi . Cám ơn Anh nhé. Nhân dịp năm mới em Xin chúc gia đình Anh hưởng một năm mới an khang thịnh vượng , vạn điều may nhé. Kính

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cảm ơn Minh Tâm đến thăm và đọc bài viết . Mong em luôn vui !

      Xóa
  5. Bây giờ ST mới hiểu "NỔ" là loại pháo chứ không phải là động từ nổ. Hi hi...cám ơn sư phụ!!!
    Tuy nhiên còn hơi phân vân từ NÊU CAO...liệu có loại nêu khác không ạ?

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Khái niệm cây nêu ngày tết thì chỉ có một nhưng cây nêu thì lại có loại cao , thấp ,to , nhỏ ...Cao là tính từ chỉ trạng thái cây nêu đó ST à !

      Xóa
  6. Theo em hiểu từ "nêu cao" có nghĩa là tục treo nêu trong ba ngày Tết để xua ma quỷ hay trừ tà hở anh? Hình như em có đọc tục ba ngày Tết cổ truyền ở miền Bắc ! Mong anh giải thích ạ! Thank

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Vâng , tục trồng cây nêu ngày tết để khảng định "Chủ quyền" thì đã có hẳn một truyền thuyết . Trong câu đối này "Nêu cao" là cây nêu có chiều cao chứ không thấp !

      Xóa
  7. Sang nhà anh đọc bài hiểu thêm đôi chút về tập tục ba ngày tết ..em không góp ý gì thêm chúc anh luôn vui và nhiều may mắn!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Vâng , đến thăm nhau là vui rồi ! Thời gian qua thấy em vắng tiếng làng blogs cũng kém vui . Chúc em đón xuân thật ý nghĩa !

      Xóa
  8. Toàn là các nhà ngôn ngữ học, em nghe cứ như vịt nghe sấm , chẳng dám luận bàn, chúc anh vui.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Gặp nhau vui đón xuân là chính . Luận bàn chỉ là chuyện tào lao thôi HĐ à ! Chúc HĐ vào xuân thật vui !

      Xóa