Chơi thơ

          Chơi thơ là một trong các thú tao nhã của những người thơ. Thú chơi này được dùng cả khi thưởng thức và sáng tác. Lúc thưởng thức, không chỉ đọc thơ bằng mắt, đọc thành lời mà còn ngâm, còn diễn. Không chỉ viết lên giấy bằng những nét thường mà còn cách điệu thành ra bản thư pháp, tạo hình cho con chữ làm nên bức thư họa. Bài thơ viết xong còn thả lên trời, treo lên cành để hái hay phổ một giai điệu phù hợp để kết thành lời ca… Còn khi sáng tác cũng có nhiều cách chơi. Nối thơ, họa thơ thường được dùng thể hiện sự đồng cảm. Phá cách, nghịch cách hay dùng khi muốn gây chú ý. Viết tự do, viết như văn xuôi để thỏa mãn một tư chất phóng khoáng. Riêng đối với thơ Đường luật, cuộc chơi thật lắm công phu. Vẫn niêm luật, vần đối ấy nhưng gần như thi nhân còn muốn cầu kỳ hơn, nâng tầm tài nghệ và tri thức bằng các lối viết siêu đẳng, tạo ra nhiều hình thức lạ như  Liên hoàn, thuận nghịch độc, thủ vĩ ngâm, thủ nhất thanh, thủ nhất tự, tung hoành trục…

          Thơ Haiku có thể chơi được chăng? Xin thưa là được và đã có chơi rồi đấy! Việc không dùng quý ngữ, viết thơ có vần có điệu, cho tính từ xuất hiện trong thơ, đặt tiêu đề cho một chùm thơ …chẳng phải là chơi đó sao bởi lẽ người Nhật đâu có làm thế.  Nhưng nếu mãi chỉ có thế cũng chưa đủ làm nên tên gọi “Haiku Việt” mà nhiều người đang dùng hiện nay ngộ nhận. Xin mạo muội đưa ra một cách chơi để thăm dò dư luận. Nhiều Haijin Việt đã viết thơ Haiku thành chùm và đặt tiêu đề cho nó. Kể qua vài tên tác giả như Vũ Tam Huề, Nghiêm Xuân Đức … làm dẫn dụ cho những người có lối chơi này. Những phiến khúc thơ trong chùm không liên quan với nhau trong một kiến trúc nhưng cùng nói về một chủ đề. Chúng “ướp hương” cho nhau thể hiện một ý tưởng trọn vẹn. Chẳng hạn chùm thơ  “Đời” của Lý Viễn Giao :

               Cánh mỏng

               Lưng trời

               Mắt xa khơi

                         *

               Hương sen bện khói

               Một tách trà

               Một tiếng khà

                         *

               Gió mành thầm thì

               Cơn mơ bỏ đi

               Đêm trắng

                         *

               Hun hút đường xanh

               Gió độc hành

               Lối cũ

                         *

               Tựa lưng ghế đá

               Nhìn xuyên kẽ lá

               Mặt trời lung lay

Còn  đây là một Liên khúc Haiku, nó cũng bao gồm nhiều phiến khúc, các phiến khúc  dắt tay nhau để cùng đặt chân lên miền cảm xúc của một người đi xa trở về ngôi trường cũ thân yêu. Khi ghép liền kề nhau những đoản khúc này ta sẽ nhặt được một bài thơ hoàn chỉnh.