Ngẫm về thi cử

          Có những cuộc thi là tiền đề để cử . Có cuộc chỉ để đánh dấu một cái mốc , chẳng hạn thi tốt nghiệp phổ thông trung học ( PTTH ) . Cuộc thi này hiện đang được bộ giáo dục có ý định cải tiến . Xin được góp đôi điều tản mạn về nó .

          Hãy bỏ lại những gì quá xa của thi cử thời phong kiến , thời thuộc Pháp . Chỉ lấy việc thi cử của nền giáo dục cách mạng có quy mô rộng và thống nhất từ sau kháng chiến chín năm để tìm xem có những gì đáng nói . Phải thừa nhận rằng về quy mô tổ chức ngày càng đồ sộ hơn . Những quy chế , quy định ngày càng chặt chẽ , chi tiết hơn . Thế nhưng tính nghiêm túc trong thi cử dường như lại tỷ lệ nghịch với điều này .  Chủ thể trong những kỳ thi , về cả hai phía dường như thờ ơ với việc thực thi trách nhiệm . Không ít người quản lý các cuộc thi chủ động thả lỏng  . Nhiều giám thị giám khảo tắc trách còn thí sinh thì bất chấp . Có thể đọc lờ mờ trong suy nghĩ chung coi rằng kỳ thi này không nên khắt khe , đỗ càng nhiều càng tốt . Đôi khi nó được mang nhãn “nhân văn” nghe ra chừng có lý ! Những vụ tai tiếng trước công luận chỉ là ví dụ của một tình trạng phổ quát hơn thế . Để rồi sau kỳ thi những con số đẹp như hoa thi nhau nở rộ . Có trường , năm trước gần như không học sinh nào đỗ , năm sau đã gần như đỗ cả ! Việc tổ chức nào có ít tốn kém . Ngoài ngân sách nhà nước , không trường nào bỏ qua sự vận dụng sự đóng góp của cha mẹ học sinh bằng mọi hình thức . Có những năm thi theo cụm , thí sinh còn phải khăn gói quả mướp , cùng cha mẹ đìu díu nhau đi thi . Bao nhiêu công sức của an ninh , y tế . Bao nhiêu tiền của , thời gian dành cho sự úy lạo của chính quyền , các tổ chức và phụ huynh … .Chung cục là loại ra được một số rất nhỏ học sinh quá kém , hiền lành đến nỗi không chép nổi bài nhận được của bè bạn hoặc những đường dây từ bên ngoài .

          Được biết năm học 2013 – 2014 này số môn thi rút xuống còn bốn ! Điều đó xem ra cũng giảm bớt được chút ít áp lực nhưng xét cho cùng vẫn còn đó những điều sẽ xẩy ra như trước vốn có . Nếu bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT đi , thay vào đó bằng việc các trường trung học tự xét theo những tiêu chí chung do bộ giáo dục quy định thì sao ? Cũng sẽ không tránh khỏi được các biểu hiện tiêu cực mới len lỏi vào nhưng chắc sẽ ít tốn kém và đỡ phản tác dụng giáo dục hơn nhiều .