LÝ VIỄN GIAO

                             Đúng & Hay

Rất vui khi thấy công chúng của thơ Haiku ngày càng tăng nhanh. Vui hơn nữa là chất lượng thơ có những bước tiến nhẩy vọt. Đã nhìn thấy bức tranh về thơ Haiku lấp lánh phía trước đầy hấp dẫn.

          Có thể nói những bài thơ đúng tiêu chí nguyên bản và những quy tắc thống nhất của người làm thơ Việt đã được vận dụng một cách có kỹ năng và tiến tới kỹ xảo. Mở một trang thơ bất kỳ của vùng miền nào cũng thấy số bài bài thơ viết đúng chiếm phần lớn. Phải chăng đây là một nỗ lực cao của người làm thơ dựa vào cơ sở bàn luận trên thi đàn mà vận dụng cho thơ mình khi viết.

          Bây giờ đã đến lúc chúng ta phải nâng tầm cho các phiến khúc Haiku từ đúng lên hay rồi. Và vì thế lại phải thống nhất với nhau về khái niệm này. Dù hay hoặc chưa, mỗi bài thơ đều đứng trên ba ngắt ý (hình ảnh) độc lập để kiến tạo nên một không gian suy tưởng, để dẫn tới một ý tưởng. Ý tưởng ấy có thể chỉ trong một lĩnh vực như vẻ đẹp, tình yêu, xã hội, triết lý sống…lại cũng có thể đa chiều. Không gian suy tưởng càng lớn, ý tưởng gửi gắm càng rộng, càng sâu. Giả dụ đọc một phiến khúc thơ như sau:

 

Cánh bướm dập dìu

Cành hoa lung liêng

Tháng giêng (Tác giả ví dụ).

 

ta chỉ thấy vẽ lên một khoảng vườn và cho ta suy nghĩ thoáng qua về mùa xuân, thế thôi!

Nếu ta lấy câu lục bát này trong tác phẩm Chinh phụ ngâm của Đoàn Thị Điểm viết tách ra làm một khúc Haiku:

 

Giã nhà đeo bức chiến bào

Thét roi Cầu Vị

Ào ào gió thu

 

sẽ thấy cái không gian suy tưởng rộng nhường bao, và do đấy cái ý tưởng mà câu thơ mang lại cũng có tầm vóc nào.

Không gian suy tưởng đôi khi không chỉ là không gian vật chất, nó rộng hơn và có thể mang ý thức nữa.

          Vẫn biết so sánh sẽ là khập khiễng, nhưng sao vẫn muốn mường tượng về một khúc Haiku như một ly rượu xinh xắn. Nếu rượu trong ly đậm đà có sức gây say cao, đẩy được sự thăng hoa đến độ, ấy sẽ như khúc thơ hay vậy. Những khúc Haiku hay là minh chứng cho điều thường nói “THơ Haiku kiêmj lời nhưng không kiệm ý”

          Hiện nay ta đã có thể bắt gặp những khúc thơ hay với tần suất ngày càng dầy. và mong mỗi người làm thơ Haiku chúng ta đều có ít nhiều bài được mang tên như thế!