Danh xưng

Danh xưng

          Trong đời sống, mỗi sự vật, sự việc đều dược định danh bằng một tên gọi cho riêng mình. Tên gọi ấy cần sát nghĩa và gọn nhất có thể để phát âm đỡ kéo dài (mất thời gian) và viết ít chữ (đỡ tốn giấy). Cũng vì vậy mà đôi khi các tên gọi còn được viết tắt bằng một số chữ cái cho gọn. Chẳng hạn “thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và nhóm P5+1” (còn gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện – THE JOINT COMPREHENSIVE PLAN OP ACTION) viết tắt là JCPOA. Hay “chủng mới của vi rút Corona” được viết tắt thành nCov.

          Khi đọc các danh xưng này có cần sự nhấn mạnh thêm như kiểu “Thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và nhóm P5+1 bao gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức”? Hoặc việc Anh tách ra khỏi Liên minh Châu Âu có cần thêm “hay còn gọi là Brexit” không? Thiết nghĩ nhóm P5+1 đã được định danh không lẫn vào đâu được, nếu có cẩn thận cũng chỉ cần nói một lần trong cùng bản tin hay bài viết. Trường hợp thứ hai chỉ nên dùng một trong hai cách gọi tên là đủ!

          Hiện nay cả thế giới đang tìm mọi cách khống chế đại dịch viêm phổi cấp phát sinh từ Vũ Hán Trung Quốc. Dịch này kể từ khi phát sinh đã được gọi bằng nhiều tên. Bắt đầu là “Bệnh viêm phổi cấp Vũ Hán do viruts lạ gây ra” rồi “Bệnh viêm phổi cấp do chủng mới của vi rút Corona” và được viết tắt là nCov. Hiện tại WHO chốt lại, đó là “Covid-19” (Corona virut disease). Tên gọi này khảng định đây là dịch (disease) nhưng tránh đi cái ý chủng mới (?) mà thêm vào thời điểm phát sinh (năm 2019). Thôi thì một tổ chức toàn cầu đã định danh, ta cứ thế mà theo nhưng đã thống nhất rồi phải nhất quán. Không nên lúc này, chỗ này gọi một tên; lúc khác, chỗ khác lại gọi tên khác.

          Mà cũng lạ, cái bệnh viêm não xuất phát từ nước Nhật được gọi là “Viêm não Nhật Bản”. Cái bệnh dịch tả lợn có từ Châu Phi gọi đích danh là “Dịch tả lợn Châu Phi”. Hà cớ gì không gọi cái đại dịch hiện nay là “Viêm phổi Vũ Hán” nhỉ?

          Xem ra chỉ là cái tên gọi (danh xưng) thôi mà cũng nhiều bề rối rắm. Rối từ cách định danh cho đến việc xưng danh. Xin tản mạn đôi điều bày tỏ suy nghĩ của riêng mình. Hay dở mong được lượng thứ!

          (Sau khi viết xong đôi dòng tản mạn này, được biết WHO lại đưa ra định danh mới cho đại dịch hiện nay là “Hội chứng hô hấp cấp tính nặng virut corona 2” (SARS – Cov – 2). Vẫn tránh gọi “chủng mới” hay “vi rút lạ)