Bạn đã biết ?

Về một tập thơ

          Nâng trên tay tập thơ “Khơi nguồn” của câu lạc bộ thơ Haiku Việt Xứ Huế - Hội thơ Hương Giang mà sao cảm súc chộn rộn. Tập thơ vừa đủ dầy để nói lên cái tầm vóc của một cộng đồng thơ. Tập thơ trang nhã, dung dị đủ cho hay cái thâm trầm, tinh tế, lãng mạn của những con người Cố đô cổ kính và thơ mộng. Với một trăm trang in tròn trĩnh của mười lăm tác giả qua bốn trăm ba mươi phiến khúc thơ đã với tới nhiều cung bậc cảm súc với cuộc sống và thiên nhiên. Những đặc thù cơ bản của thể loại thơ mới mẻ từ xứ Mặt trời mọc, bén rễ tại Việt Nam và xứ Huế mộng mơ chưa lâu nhưng nó đã hiển hiện trong tập thơ đầu tay này một cách ung dung và tế nhị.

          Cái thâm trầm đến mức triết tưởng của thơ Haiku có lẽ dễ hòa nhịp cùng con người  Huế. Không cao rao mà cứ tưng tửng tự nhiên nói về lẽ sống:

“Tôi phơi vạt tình sầu

Trên dây đời

Nối hai đầu tử sinh”                                     (Ngàn Thương)

Hay:

“Vòng vũ trụ có – không

Tình – đời

Không – có”                                                 (Kim Đông)

          Thứ tình cảm lớn nhất trong mỗi chúng ta có lẽ là tình người. Không khó tìm trong tập thơ những khúc nói về điều ấy:

“Nửa trăng nghiêng đáy cốc

Nửa sầu thi sĩ

Em buồn trăng tịch mịch soi”                      (Kiều Trung Phương)

Hay:

“Lữ khách về

Bến vắng

Nước lao xao”                                              (Khánh Vân)

Và:

“kênh làng Hải Lệ

Con đò loang vết nhớ

Tuổi thơ về tắm gội giấc mơ”                      (Nhụy Nguyên)

Trong tình người, có tình yêu đôi lứa. Thì đây là nững phiến khúc như thế:

“Bài thơ cho em

Mang nỗi nhớ

Chiều không có em”                                  (Xuân Đài)

Hay:

“Anh là biển

Em là thuyền

Chênh chao thuyền đắm”      (Phương Võ Anh Lợi)

Và:

“Chưa gặp em

Cuồng say

Gót hài”                                                     (Trường Giang)

          Với Huế, nơi chôn nhau cắt rốn của các tác giả tập thơ, ăm ắp tình cảm bộc bạch qua nhiều ngóc ngách rất ngọt, rất êm:

“Chiều Huế xuống êm

Dăm con Hạc về núi Phụng

Dáng chiều chợt nhớ chợt quên”               (Ngàn Thương)

Hay:

“Xứ Huế nhiều mưa

Thương lắm

Giọt nắng trưa muộn màng”                     (Viễn Tú)

Và :

“Mặc Tử với trăng

Vằng vặc chị Hằng

Trăng nhớ trăng”                                      (Nguyễn Nghi)

Và:

“Chiều nghiêng

Sóng vỗ Tam Giang

Nhớ người”                                              (Kim Đông)

Và nữa:

“bến đò Thừa Phủ mơ màng

Đồng Khánh – Quốc học

Rộn tình mênh mang”                             (Ái Nguyên)

Và lại nữa:

“Mùa trăng Thôn Vĩ

Hoa cau buồn

Nhớ người xưa”                                     (Nhụy Nguyên)

Huế cũng là một trong những trung tâm phật giáo của cả nước, điều này khiến cho người Huế khi nhăc đến xứ sở không thể quên được trong tiềm thức:

“Chuông chùa

Chạm hư vô

Đời nghiệt ngã”                                     (Lan Huyền)

          Được biết thành viên câu lạc bộ có rất nhiều nhà giáo. Vì vậy những bài thơ nói về nghề cao quý này thật trang thọng:

“Nhớ ơn

Người dậy

Cho ta làm người”                                (Đăng Nguyên)

Những nhà giáo gặp thơ Haiku sao mà vồ vập làm vậy, cứ như mối tình đầu ấy thôi:

“Vừa gặp đã trót yêu

Thử liều

Haiku”                                                  (Viễn Tú)

          Hầu hết thơ trong tập Khơi nguồn đều viết tự do trong nguyên tắc dưới mười bẩy âm tiết. Có vài tác giả biến khúc Haiku sang hình hài của một cặp lục bát:

“Trời Lạc Việt

Khải hoàn ca

Nghìn năm thoắt hiện cùng ta đi về”   (Kiều Trung Phương)

Hay:

“Sầu đong thả lọn tóc thề

Một mình ngồi hát

Càng tê tái lòng”                                  (Ngàn Thương)

Cách kết cấu này có thể có nhã ý kéo xích lại với nhau hai thể loại thơ chẳng có quan hệ gì nhưng là đặc trưng thơ của hai dân tộc Việt Nhật?

Một số bài lại dùng kết cấu cổ phong của thể loại Haiku. Có thể muốn cùng nhau ôn lại một hình thức của khúc thơ Nhật mà ngày nay ít dùng để tham khảo:

“Đếm bước nhặt thời gian

Tìm cho đủ bẩy màu lói lóa

Anh nhìn mình xa lạ”                     (Lý Viễn Giao)

          Tập thơ như những bông hoa đầu mùa rực rỡ khoe sắc, tỏa hương. Tập thơ như những nụ cười trên khuôn mặt rạng ngời của một câu lạc bộ đang tuổi thanh xuân. Mười lăm gốc hoa, bốn trăm ba mươi bông đủ màu sắc. Chỉ còn một chút băn khoăn này hay chăng sai đúng. Giá mà có nhiều hơn đã có những giọng ca nữ để cho âm thanh của dàn hợp ca hài hòa hơn thì hay biết mấy!        

          Gấp tập thơ lại sau khi đọc kỹ, ta có thể hình dung tầm vóc, sức vươn của một cộng đồng thơ. Họ đang khám phá và đang đi lên. Khúc Haiku do một tác giả đề tặng tập thơ:

“Khơi nguồn

Dòng tuôn

Biển lộng”                                       (Lý Viễn Giao)

vừa là hiện tại vừa là tương lai và vừa là ước vọng chung. Những người khơi nguồn đã khai trúng mạch rồi, dòng thơ, dòng sức sống đang tuôn chẩy. Nó sẽ chẩy ra suối, ra sông và hòa cùng biển cả mênh mông đó!

   

        

  

Nỗi nhớ màu tím

Lại một mùa hoa tím ngợp đường

Hè về dìu dặt nắng đơm hương

Bằng lăng với gió lay từng đóa

Lay nhớ nhung lòng dâng khói sương

Ta về mùa cũ sống đi em

Tím ngắt bờ hoa bước áo mềm

Bỏ mặc tháng năm hờ hững bước

Cứ thắm môi cười nâng bước êm

Áo tím em đi khuất nẻo đồi

Để màu hoa lại với đơn côi

Để tiếng ve chùng rơi lỡ nhịp

Để bước hôn hoàng tím lẻ loi

Vẫn biết rằng em chẳng trở về

Mà sao nỗi nhớ cứ lê thê

Mỗi đận bằng lăng khoe cánh tím

Vẫn tím lòng tôi tím tiếng ve.

Boa, típ - Loạn xì ngầu

Trong cuộc sống hiện tại, ngành dịch vụ nở bung ra đa dạng, đa chiều. Đi cùng với hiện trạng này, nhiều khái niệm, hành vi mới cũng được hình thành. Một trong số đó là việc “boa” (còn gọi là bo, pourboire) hay “típ” đối với những người làm dịch vụ có chất lượng tốt đem lại sự hài lòng cho đối tượng phục vụ của mình. Tiền mà “thượng đế” boa, típ nói dễ hiểu là tiền thưởng, nó nằm ngoài giá cả, nó nằm trong phạm trù giá trị cao trên mức bình thường. Ở Việt Nam khái niệm và hành vi này cứ coi là còn mới, nó chỉ xuất hiện sau khi bỏ chế độ bao cấp nên nhiều lúc còn bỡ ngỡ trong thực hiện là điều dễ hiểu.

         Vào cửa hàng ăn uống, với những nhân viên phục vụ chu đáo, văn minh; thực khách boa cho họ là rất nên. Việc này có thể công khai hay tế nhị, kín đáo kẹp trong tập hóa đơn thanh toán. Khi đi du lịch, với những hướng dẫn viên và lái xe hết sức chu đáo trong công việc của mình mà hành khách không “típ” coi như là vô tâm. Trong nhiều trường hợp khác như vui chơi, giải trí, thư giãn, làm đẹp … cũng vậy thôi. Nên coi việc boa, típ thành một hành vi văn hóa làm đẹp cho quan hệ con người với con người, góp phần làm đẹp xã hội.

          Ở đời, việc gì cũng vậy; nếu làm không đúng chẳng những không mang lại điều tốt đẹp mà còn trở nên vô duyên, vô nghĩa. Nhiều khi việc boa, típ chỉ là sự thể hiện bản thân không cần biết đến chất lượng dịch vụ. Cùng tham gia một dịch vụ nhưng mỗi người nhận được chất lượng phục vụ khác nhau, cảm nhận sự hài lòng khác nhau, có nên nhất thiết ai cũng phải típ không? Có một thông lệ vô lối trong các tour du lịch là một người được ngầm chỉ định đứng ra thu tiền của tất cả mọi người, bất chấp sự không hài lòng về chất lượng phục vụ của những người cùng chuyến đi ấy. Cao hơn thế nữa, trước khi khởi hành, du khách đã được rỉ tai nhẩm tính trước tiền típ vào tổng số tiền phải chi cho cuộc đi trong khi chưa biết cung cách phục vụ trong chuyến đi như thế nào.

          Đừng biến cái không nhất thiết thành cái nhất thiết. Đừng áp đặt suy nghĩ và việc làm của một số người thành của mọi người. Làm vậy là thiếu tôn trọng người khác chứ không phải là sành điệu, thời thượng gì đâu.                        

An nhiên

Nói bằng lời nói người câm

Gọi về chồi non trổ biếc

Nghe bằng tai nghe người điếc

Lắng cùng lời gió vi vu

Nhìn bằng con mắt người mù

Lay thức bình minh phơi dáng

Ba lô phai nhàu năm tháng

An nhiên bước giữa vô thường

Ảnh xưa

Những cái chạn bát (Garde de manger) ngày xưa.