LÝ VIỄN GIAO

                  "Bọc lấy" hay "Bọc thêm" ? 

Đôi lúc, để phê phán những người trong tình thế lo cho mình, làm cho mình chưa xong còn tỏ ra quan tâm đến việc của người khác một cách hình thức người ta hay nói “Ốc chẳng mang nổi mình ốc lại còn bọc lấy rêu “hay” ... làm cọc cho rêu”. Về ý nghĩa, hai câu này đều có thể hiểu được và đúng văn cảnh. Ta thử bàn một chút về từ xem sao. “Bọc lấy” là động từ chỉ chủ thể tác động lên đối tượng. Ở đây ốc bọc rêu chăng? Rõ ràng là ngược lại. Còn nếu hiểu theo nghĩa bóng của từ “bọc” là sự cưu mang, trợ giúp e hơi khiên cưỡng! Trong cách nói thứ hai, “Ốc làm cọc cho rêu” cũng phải hiểu theo nghĩa bóng một cách tương tự.

          Câu thành ngữ ta đang bàn. Với ý nghĩa và từ ngữ nguyên vẹn của nó phải là “Ốc chẳng mang nổi mình ốc, lại còn bọc thêm rêu”. “bọc thêm”! Vẫn đúng là rêu bọc ốc. Mà ốc thì cưu mang rêu! Như vậy cả chữ lẫn nghĩa đều minh bạch.